Căn phòng trọ rộng vỏn vẹn 25 mét vuông hầm hập như cái lò bát quái giữa trưa hè Hà Nội. Con gái tôi, bé Nhím, vừa ngủ vừa quấy khóc vì nóng, dù chiếc quạt điện đã bật hết công suất. Nhìn con nổi rôm sảy đầy người, tôi ứa nước mắt. Tôi quay sang nhìn Hùng – chồng tôi, đang ngồi đếm lại xấp tiền lẻ. Chúng tôi đã sống cảnh ở trọ chật chội này suốt 6 năm qua. Tiết kiệm từng đồng, nhịn ăn nhịn mặc, cuối cùng vợ chồng tôi cũng gom góp được thêm 800 triệu. Cộng với số tiền 1 tỷ đồng tôi cho mẹ chồng vay 5 năm trước, chúng tôi dư sức mua một căn chung cư 2 phòng ngủ khang trang, thoát khỏi cảnh “chui rúc” này.
“Anh, mai cuối tuần, mình về quê thưa chuyện với mẹ xin lại số tiền kia nhé. Căn hộ bên Long Biên họ giục đặt cọc rồi, chậm chân là mất đấy,” tôi nói, giọng đầy hy vọng. Hùng ngập ngừng một chút rồi gật đầu: “Ừ, để mai anh nói khéo với mẹ. Chú Út giờ cũng ổn định rồi, chắc mẹ xoay sở trả được thôi“. 5 năm trước, khi đó tôi mới cưới và vừa bán mảnh đất bố mẹ đẻ cho làm của hồi môn được 1 tỷ. Dự định ban đầu là mua nhà ngay, nhưng mẹ chồng tôi – bà Dung – đã gọi điện khóc lóc thảm thiết.
Bà bảo chú Thắng (em trai chồng) muốn lấy vợ nhưng nhà cửa ở quê dột nát quá, nhà gái chê không chịu gả. Bà nắm tay tôi, nước mắt ngắn dài: “Con thương mẹ, thương em. Con cho mẹ vay số tiền đó xây lại cái nhà cho tử tế để thằng Thắng cưới vợ. Mẹ thề, chỉ 1-2 năm là mẹ bắt nó cày cuốc trả lại cho anh chị ngay. Mẹ đứng ra bảo lãnh, con sợ gì.”
Lúc đó tôi còn trẻ, lại nể mẹ chồng, thương chồng đứng giữa khó xử, nên tôi gật đầu đưa tiền. Tôi không lấy lãi, cũng chẳng bắt ký giấy nợ vì nghĩ “người một nhà ai lừa ai bao giờ”. Thế là căn nhà 3 tầng lầu mọc lên hoành tráng nhất xóm. Chú Thắng cưới vợ, sống sung túc trong căn nhà xây bằng tiền của tôi. Còn vợ chồng tôi vẫn bám trụ lại thành phố trong căn phòng trọ ẩm thấp.
Sáng hôm sau, vợ chồng tôi bắt xe về quê. Nhìn ngôi nhà bề thế, sân lát gạch đỏ au, bên trong đầy đủ tiện nghi từ tivi màn hình lớn đến tủ lạnh side-by-side, lòng tôi khấp khởi mừng thầm. Nhà cao cửa rộng thế này, chắc chắn kinh tế chú thím ấy đã khấm khá. Bữa cơm trưa diễn ra vui vẻ cho đến khi tôi mở lời.
“Mẹ ạ, chú thím ạ… Chả là đợt này vợ chồng con tìm được căn chung cư ưng ý quá. Con định xin lại mẹ và chú thím số tiền 1 tỷ con cho vay ngày xưa để đặt cọc mua nhà. Cháu Nhím lớn rồi, cần chỗ ở ổn định đi học.” Không gian đang ồn ào bỗng chốc im bặt. Tiếng đũa bát va chạm cũng ngưng hẳn. Mẹ chồng tôi đặt bát cơm xuống, nụ cười trên môi tắt ngấm. Bà liếc nhìn chú Thắng, rồi quay sang nhìn tôi với ánh mắt sắc lẹm khác hẳn vẻ hiền từ lúc nãy.
“Con định đòi tiền ngay bây giờ à?” bà hỏi, giọng lạnh tanh. “Vâng ạ, vì bên bán họ giục gấp quá…” tôi chưa kịp nói hết câu thì bà đã đập mạnh đôi đũa xuống bàn. “Chị hay nhỉ? Chị là chị dâu cả mà chị không biết thương em à? Nhà này xây lên là để thờ cúng tổ tiên, để cho em trai chị ở. Nó vừa mới cưới vợ, con còn nhỏ, công việc bập bõm, lấy đâu ra 1 tỷ mà trả ngay cho chị?”. Tôi sững sờ: “Nhưng mẹ ơi, lúc vay mẹ bảo chỉ 1-2 năm. Giờ đã 5 năm rồi. Vợ chồng con cũng phải đi thuê trọ khổ sở lắm…”
“Khổ cái gì!” Mẹ chồng tôi quát lớn, cắt ngang lời tôi. “Anh chị ở thành phố kiếm tiền dễ như nước, thuê nhà thì đã sao? Còn thằng Thắng ở quê, xây cái nhà hết sạch tiền rồi. Giờ chị đòi thì bảo nó bán nhà đi trả chị nhé? Hay chị muốn đuổi mẹ và em ra đường?”. Chú Thắng ngồi bên cạnh, thản nhiên gắp miếng thịt gà bỏ vào miệng, buông một câu ráo hoảnh: “Chị dâu, em xây vào nhà hết rồi. Giờ em không có tiền. Khi nào có em trả, chị đừng ép người quá đáng.”
Tôi nghẹn đắng ở cổ họng, nhìn sang chồng cầu cứu. Nhưng Hùng chỉ cúi gằm mặt, lí nhí: “Thôi em, từ từ hẵng nói, mẹ đang giận…”. Sự nhu nhược của chồng và sự trơ trẽn của gia đình chồng như giọt nước làm tràn ly. Tôi nhìn quanh căn nhà khang trang, nhìn chiếc xe SH mới cóng dựng ở góc nhà, nhìn bộ váy hàng hiệu cô em dâu đang mặc. Họ không hề nghèo, họ chỉ mặc định tiền của tôi là “nghĩa vụ” phải cho. Tôi đứng phắt dậy, hít một hơi thật sâu để không bật khóc.
“Mẹ nói con không thương em? Thế ai thương con, thương cháu nội mẹ đang phải sống trong cái phòng trọ 40 độ hầm hập? 5 năm qua, con chưa từng đòi một đồng lãi. Nhưng con không ngờ lòng tốt của con lại bị coi là sự ngu ngốc.” Tôi mở túi xách, lấy ra một tờ giấy đã ố vàng. Đó là giấy chuyển tiền ngân hàng 5 năm trước, nội dung ghi rõ: “Cho mẹ vay xây nhà”. Và quan trọng hơn, tôi rút điện thoại ra, bật đoạn ghi âm cuộc nói chuyện 5 năm trước mà tôi đã cẩn thận lưu lại vì lời khuyên của bố đẻ tôi.
Trong đoạn ghi âm, tiếng mẹ chồng vang lên rõ mồn một: “Mẹ thề, mẹ lấy danh dự ra đảm bảo, chỉ 1 năm là mẹ bắt thằng Thắng trả, nếu không mẹ sẽ bán mảnh đất vườn đi trả con.” Mặt mẹ chồng tôi biến sắc. Bà không ngờ cô con dâu hiền lành lại có sự đề phòng này.
Tôi đanh thép nói tiếp: “Mảnh đất vườn bên cạnh giờ giá cũng hơn 2 tỷ. Nếu chú Thắng không có tiền mặt, con đề nghị mẹ bán mảnh đất đó đi. Hoặc là sang tên mảnh đất đó cho vợ chồng con trừ nợ. Nếu không, con sẽ nhờ pháp luật can thiệp. Giấy tờ chuyển tiền con còn giữ, tin nhắn mẹ xác nhận vay con vẫn còn. Con sống trọn tình vẹn nghĩa rồi, đừng trách con cạn tàu ráo máng.”. “Mày… mày dám kiện cả mẹ chồng à? Đồ con dâu mất dạy!” Bà Hòa gào lên, định lao vào tát tôi nhưng Hùng đã kịp đứng dậy chắn ngang.
Lần đầu tiên sau 6 năm, chồng tôi ngẩng cao đầu nói: “Mẹ! Vợ con nói đúng đấy. Nhà mình sống thế là bạc lắm. Tiền đó là mồ hôi nước mắt của cô ấy. Nếu mẹ và chú không trả, con sẽ là người đứng đơn kiện cùng vợ con.” Cả căn phòng chết lặng. Chú Thắng tái mặt, còn cô em dâu thì len lén kéo tay chồng. Tôi dứt khoát kéo chồng ra về, không ăn thêm một miếng cơm nào nữa.
Ngay tối hôm đó, chú Thắng gọi điện, giọng đã dịu đi hẳn, xin khất trả trước 500 triệu vào tuần sau (nhờ cắm sổ đỏ vay ngân hàng), số còn lại xin trả dần trong 2 năm và trả cả lãi ngân hàng. Hóa ra, họ sợ tôi làm thật, sợ mất mặt với làng xóm và sợ dính đến pháp luật khi tôi nắm đằng chuôi. Tôi đồng ý, nhưng lòng tôi đã nguội lạnh. Tôi nhận lại được tiền, nhưng tình cảm gia đình thì đã vỡ nát hoàn toàn. Tôi dùng số tiền đó mua ngay căn chung cư mơ ước. Đêm đầu tiên ngủ trong nhà mới, nhìn con gái say giấc trong căn phòng mát lạnh, tôi biết mình đã làm đúng.
Đàn bà, thương người thì tốt, nhưng trước hết phải thương mình và thương con mình đã. Tiền bạc phân minh, ái tình dứt khoát, đó mới là cách sống để không ai dám coi thường.